گراش یکی از شهرستان های استان فارس است که در قسمت جنوب شرقی آن قرار دارد و از مراکز تاریخی این استان محسوب می شود. همانطور که می دانید استان فارس یکی از تاریخی ترین استان های ایران است که آثار تاریخی بسیار زیادی از دوران تاریخی گذشته در آن وجود دارد. برخی از این آثار تاریخی که در سراسر این استان گسترده شده اند از اعتبار و ارزش بالایی برخوردارند. استان فارس در دوران هخامنشیان و ساسانیان در دوره اوج خود قرار داشت و در بسیاری از قسمت های آن آثار تاریخی متعددی از این دوران ها به جای مانده است. در شهرستان گراش نیز می توان از این دست آثار تاریخی را دید. برکه‌ی کل، قلعه‌ی همایون‌دژ، سد تنگ‌آب، سد تنگ‌آب، تپه‌ی باستانی گال، حمام دَهباشی، برکه حاج عبدالله تنها تعدادی از آثار تاریخی باقی مانده از گذشته در این خطه هستند. اگر از علاقمندان به تاریخ ایران هستید مطمئنا این شهرستان می تواند مقصد مناسبی برای سفر برای شما باشد. برای سفر تاریخی بهتر است اطلاعاتی در مورد آثار تاریخی داشته باشید پس پیشنهاد می کنیم این مطلب از مجله مستر بلیط را تا انتها مطالعه کنید تا در مورد برکه حاج عبدالله اطلاعاتی، یکی از آثار تاریخ گراش، کاملی داشته باشید و در زمان دیدار از آن بتوانید بهترین بازدید را داشته باشید.

معرفی برکه حاج عبدالله

یکی از مشکلاتی که مردم جنوب و مرکز کشور با آن دست به گریبان بودند مسئله آب بود. آب این مایع حیات بخش، از مهم ترین مسائلی است که چه دیروز و چه امروز مورد بحث است و راهکار های زیادی برای برطرف کردن کمبود و ذخیره آن اندیشیده می شود. از آنجایی که معماران ایران افراد هوشمندی بودند شروع به ساخت سازه هایی کردند که با استفاده از آنها آب را ذخیره می کردند و در بخش های مختلف ایران با نام برکه یا آب انبار شناخته می شدند. یکی از این آب انبار ها در شهرستان گراش واقع شده است و با نام برکه حاج عبدالله شهرت دارد. این بنا را فردی با نام حاج اسدالله فرزند کربلایی علیرضا دهباشی و برادر فتحعلی‌خان بیگلربیگی جراشی در سال ۱۲۸۶ ه.‌ق ساخته است. این فرد از خیرین این شهر به حساب می آید و اماکن عمومی زیادی در این منطقه بنا کرده است. برخی از محققین اذعان می کنند که این بنا در دوران قحطی شدید در این منطقه ساخته شده است و در زمینه تقسیم آب آن به دوازده قسمت تقسیم شد که یکی از این سهم ‌ها به وقف عام اختصاص یافت. این بنا که امروزه اثری تاریخی است در سال 1379 در لیست آثار ملی ایران جای گرفت.

معماری برکه

آب انبار های ایران که با نام برکه نیز شناخته می شوند دارای معماری خاصی هستند که در ساختار کلی از یک الگو پیروی می کنند و تنها در ظاهر با یکدیگر متفاوت هستند. آب انبارها از بخش های مختلفی مانند تنوره یا خزینه، بادگیر و پاشیر یا راچینه. هر یک از این بخش ها عمل ویژه ای را انجام می دانند که باعث بالا رفتن عملکرد و کیفیت کار آب انبار می شد. این بنا نیز از این قسمت ها تشکیل شده و یکی از ویژگی هایی که آن را متمایز کرده شش دهانه ورودی آن است که در زبان محلی با نام تِئتَج معروف هستند. پلان بنا به صورت دایره ای و قطر داخلی آن 23 متر است. در ساخت مخزن و طاق مجراهای ورودی و خروجی از مصالحی مثل سنگ و ملات ساروج استفاده شده و در دیوار بدنه (شاوره)، طاق دهانه ‌ها و سردر ها سنگ و ملات گچ به کار رفته، که در بعضی از سردر ها با گچ تزیین کاری شده ‌است. طاق دهنه‌ ها و سردر ها، شکل تیره‌دار دارد و طاق مجرا های ورودی و خروجی آب که سطح پایین تر از سایر دهنه‌ ها و اندازه آنها نیز کوچک‌ تر و به شکل هلالی ساخته شده است، که دو مجرای ورودی در سمت شمالی و دو مجرای خروجی در سمت جنوبی قرار دارند. سقف آب ‌انبار، به شکل گنبد عظیمی که ارتفاع آن حدود 12 متر است که بر روی آن با مصالح سنگ، ملات گچ و اندود ساروج، گرفته شده ‌است و سنگ پله ‌های پاکنه آن در بدنه شرقی تا انتهای مخزن ادامه دارد. در بالای طاق یکی از سردر ها سنگ لوحی نصب کرده اند و ابیاتی که شخص بانی سروده بر روی آن حکاکی شده ‌است. از ویژگی های معماری بنا می توان به متفاوت بودن قوس گنبد با سایر قوس‌های رایج در گنبد آب‌انبار ها و بهره‌مندی از زیباترین و چشم‌نوازترین تناسبات، که گنبد برکه‌ حاج‌ اسدالله را از سایر گنبدهای موجود در منطقه جنوب فارس متمایز کرده است، اشاره کرد.

https://mrbilit.com/mag/berkeh-haj-abdolah/